Dede korkut 15. Ve 16. Yüzyılda yazılı hale getirilmiş sözlü edebiyat ürünleridir. Türk kültürünün en eski hikâyelerinden biri olan dede korkut hikayeleri üzerine sıkça araştırılma yapılmaktadır. Yapılan araştırmalar kapsamında dede korkut hikâyeleri’nin isimleri 13 tane olduğu yönündeki görüşler yanlıştır.
Dede korkut hikayeleri kaç tane ve isimleri nelerdir? Soruları kapsamında bazı yazıların bu hikayelere ait olduğu düşünülse de henüz net bir bilgi mevcut değildir. Bu nedenle şu an güncel olarak kabul edilen hikâye sayısı 12 adet olmaktadır. Bu nedenle dede korkut 13. Hikâye henüz net olarak belirlenmemiştir.
Dede korkut hikayeleri 12 tane isimleri şöyle sıralanabilir;
- Kam büre beg oğlu bamsi beyrek
- Dirse han oğlu boğaç han
- Koca duha oğlu deli dumrul hikayesi
- Kanlı koca oğlu kan turalı hikayesi
- Salur kazan’ın evinin yağmalanması
- Kazıcık koca oğlu yiğenek hikayesi
- Basat’ın tepegözü öldürmesi hikayesi
- Kazan bey’in oğlu uruz bey’in tutsak olması hikayesi
- Begil oğlu emren’in hikayesi
- Salur kazan’ın tutsak olup oğlu uruz’un çıkardığı hikayesi
- Uşun koca oğlu seyrek hikayesi
- İç oğuz dış oğuz asi olup beyrek’in öldürülme hikayesi
Dede Korkut Hikayeleri Karakterleri
Dede korkut isimleri hikayelerin bölümlerine göre adlandırılırken bazı isimlerin içerisinde karakterlerin isimlerine de denk gelmek mümkündür.
Dede korkut hikayeleri karakterleri içerisinde baş kahraman boğaç han’dır. Diğer karakterleri ise şöyle sıralayabiliriz;
- Bamsı beyrek,
- Banu çiçek,
- Başat,
- Bayındır han,
- Burla hatun,
- Deli dumrul,
- Uruz er.
Bu karakterler her hikayede bulunsa da her seferinde farklı özelliklere ve farklı kişiliklere bağlı olarak görülmektedirler. Karakterler içerisinde özellikle Banu Çiçek birinde Boğaç Han’ın karısı iken bir diğerinde kardeşi olabilmektedir.
Dede Korkut Hikayelerindeki Mekanlar
Dede korkut hikayelerinin Türk kültürüne ait olması nedeniyle Türk boylarının yaşadığı mekanlar hikayelerinde geçtiği mekanlar olmasına neden olmuştur.
Bu mekanlar içerisinde en sık rastlanan Kafkasya ve Azerbaycan olmaktadır. Bu mekanlara ek olarak gerçek veya hayal bazı mekanlarda dahil olmaktadır.
Dede korkut hikayelerinde konu edilen oğuz boylarının kahramanlıkları, dönemin kültürü, töreleri ve gelenekleri hikayelerde gözler önüne serilmektedir.